۲۲۰ اثر فرهنگی‌تاریخی در خاتم یزد کشف و شناسایی شد
تاریخ انتشار: ۹ اسفند ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۷۲۲۶۱۳۱
به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از روابط‌عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، محمدحسین عزیزی خرانقی در «ششمین نشست تخصصی بیستمین گردهمایی سالانه باستان شناسی ایران» گفت: بررسی باستان‌شناسی شهرستان خاتم (بخش‌های مرکزی، چاهک و ایثار) استان یزد با وجود مشکلات و محدودیت‌های ناشی از بیماری همه‌گیر کووید ۱۹ در سال ۱۴۰۰ انجام شد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
این باستان‌شناس افزود: استان یزد با وجود قرارگیری در مرکز ایران میان فرهنگ‌های مختلف پیش از تاریخی، تاریخی و اسلامی در فارس، کرمان و فلات مرکزی و علی‌رغم پتانسیل‌های بالای باستان‌شناختی، به دلایل مختلف تاکنون کمتر از لحاظ باستان‌شناسی مورد مطالعه قرار گرفته و بررسی و کاوش‌های باستان‌شناختی بسیار اندکی در این استان انجام شده است.
او تصریح کرد: ظرفیت‌های بالای فرهنگی‌تاریخی استان یزد در دوران اسلامی بر همگان هویداست، ولی شرایط این منطقه از کشور در دوران تاریخی و بخصوص پیش از تاریخ کاملاً در هاله‌ای از ابهام قرار گرفته و جز اسامی و نام مکان‌های تاریخی که گواه ریشه‌های تاریخی آن است، آثار باستان‌شناختی بسیار اندکی که گویای هویت تاریخی این استان باشد کشف و شناسایی‌شده که دلیل عمده آن را می‌توان عدم توجه به مطالعات باستان‌شناسی دانست که نیاز به برنامه‌ریزی و خواست مسئولین محلی و استانی برای انجام چنین مطالعاتی است.
عزیزی خرانقی با بیان اینکه شهرستان خاتم به دلیل ویژگی‌های خاص اقلیمی و موقعیت جغرافیایی دارای پتانسیل‌های بالایی برای استقرار انسانی از دوره پیش از تاریخ تاکنون است، افزود: ارتباط با دو استان فارس و کرمان منجر به شکل‌گیری شیوه‌های خاص زیست و فرهنگ‌های انسانی خاصی در منطقه شده که در شواهد باستان‌شناختی نیز این ویژگی‌ها تبلور یافته است.
این باستان‌شناس گفت: بررسی باستان‌شناسی شهرستان خاتم (بخش‌های مرکزی، چاهک و ایثار) به‌منظور تکمیل نقشه باستان‌شناسی کشور با حمایت مالی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری صورت گرفت و حاصل این پژوهش، کشف و شناسایی ۲۲۰ اثر فرهنگی‌تاریخی شامل بناها، قلاع، قنات‌ها، محوطه‌ها و … بود.
او با اشاره به‌اینکه از لحاظ گاه‌نگاری قدیم‌ترین آثار شناسایی‌شده در این منطقه به دوره پارینه‌سنگی میانی (۵۰-۴۰ هزار سال پیش) باز می‌گردد اظهار کرد: برای نخستین‌بار است که آثاری با این قدمت در محدوده سیاسی استان یزد شناسایی می‌شود، هرچند که با توجه به نزدیکی موقعیت این محوطه‌ها، بیشتر می‌توان آنها را تداوم سنت‌های پارینه‌سنگی جنوب‌غربی زاگرس و فارس دانست.
عزیزی خرانقی افزود: متأسفانه، به دلیل کشاورزی گسترده در مناطقی که پتانسیل شکل‌گیری محوطه‌های پیش از تاریخی در آنجا وجود دارد و تخریب‌های صورت‌گرفته پس از انقلاب به دلیل کشاورزی صنعتی و گسترده و توجه بیش از اندازه به کِشت پسته در منطقه در ابعاد بزرگ، هیچ‌گونه محوطه پیش از تاریخی جز دو قطعه سفال این دوره، شناسایی نشد.
این باستان‌شناس گفت: با توجه به شرایط اقلیمی و آثار شناسایی‌شده به نظر می‌رسد در دوره تاریخی (اشکانی و ساسانی) با توسعه فناوری ساخت قنات، نواحی مرکزی ایران ازجمله منطقه خاتم مورد سکونت قرار گرفته و از این دوران آثار متعددی شناسایی شد.
به گفته او، آثار قرون میانی اسلامی فقط دو اثر در چاهک (محوطه چاهک و بقعه شیخ کله پریده) شناسایی شد و اکثر آثار دوره اسلامی در منطقه مربوط به دوره صفوی به بعد و اوج آن در دوره قاجار است.
عزیزی خرانقی با اشاره به اینکه یکی از ویژگی‌های شاخص فرهنگی این منطقه وجود قلاع ارباب‌رعیتی متعددی در مناطق مختلف آن است اظهار داشت: پتانسیل بالای کشاورزی در منطقه و آب فراوان حاصل از چشمه‌سارها و قنوات متعدد، موجب شکل‌گیری چنین آثاری شده که با توجه به ویژگی‌های کلی آن می‌توان عموم این آثار را به دوره قاجار منسوب کرد.
او گفت: هرچند پژوهش‌هایی صورت‌گرفته و برخی از این قلعه‌ها به دوره افشاری نسبت داده شده (توانگر مروستی ۱۳۹۴)، ولی شواهد معماری مستدل و شاخصی از این دوره در بررسی‌های اخیر برای انتساب این‌گونه آثار به دوره مذکور، شناسایی نشد.
کد خبر 5721700منبع: مهر
کلیدواژه: باستان شناسی شهرستان خاتم یزد شورای شهر تهران شهرداری تهران پلیس راهور آتش سوزی پلیس قوه قضاییه هلال احمر جمهوری اسلامی ایران سازمان محیط زیست آتش نشانی بنیاد شهید و امور ایثارگران علیرضا زاکانی یادواره شهدا عضو شورای شهر تهران فراجا باستان شناختی باستان شناسی شناسایی شد استان یزد ویژگی ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۲۲۶۱۳۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
ترک‌خوردگی‌ها و فرونشست عجیب نقش جهان
علی بیت‌الهی، دبیر کارگروه ملی زلزله و لغزش لایه‌های زمین درباره نرخ فرونشست در حرایم آثار تاریخی به ویژه تخت جمشید و نقش رستم در شیراز و میدان نقش جهان در اصفهان اظهار داشت: مطالعاتی درباره وضعیت برخی از آثار تاریخی ثبت شده جهانی انجام دادم که یکی از آنها تخت جمشید و نقش رستم است که حفظ این آثار ثبت جهانی ضوابطی دارد که براساس این ضوابط، برخی از اقدامات از جمله ساخت و سازها در حرایم این آثار باید رعایت شود.
وی ادامه داد: حال اینکه در معرض قرارگیری این آثار در محدوده‌های فرونشست خطرساز شده است و تعداد زیادی از این آثار تاریخی و بناهای ارزشمند کشورمان در زون‌هایی با خطر فرونشست زمین واقع شده‌اند. منطقه مرودشت استان فارس، رکورددار فرونشست زمین در این استان است و بیشترین نرخ فروشست در محدوده مرودشت بوده که نرخ آن در این منطقه به ۱۷ سانتیمتر در سال می‌رسد که آثار تاریخی تخت جمشید و نقش رستم در این محدوده قرار دارد.
رییس بخش زلزله‌شناسی مهندسی و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه و شهرسازی تاکید کرد: در حالی که ۵۰ سال گذشته در مرودشت با حفر چاه ۳۰ متری به آب می‌رسیدند امروز با حفر چاهی به عمق ۱۲۰ متری هم به آب نمی‌رسند و در طول این سال‌ها با برداشت‌های بی‌رویه آب وضعیت فرونشست در این منطقه بحرانی شده‌است.
بیت‌الهی گفت: در حاشیه این پهنه فرونشستی خطرساز استان فارس دو آثار تاریخی ارزشمند و منحصربفرد نقش رستم و تخت جمشید واقع شده که متاسفانه در بازدیدها شکاف‌های فرونشستی در محوطه تخت جمشید کاملا مشخص و واضح و مهمتر اینکه در حال توسعه است. این شکاف‌ها به مجرای نفوذ آب تبدیل می‌شوند و تونل‌های زیرسطحی را ایجاد می‌کنند و در نهایت به فروریزش سطحی زمین منجر می‌شوند. در نقش رستم هم دقیقا در مجاورت و نزدیکی صخره‌های سنگی و نقش نگارهای سنگی ارزشمند، شکاف عمیق و عجیب طولی با عمق چشمی ۶ متر و با عرض نیم متری وجود دارد که این نشان می‌دهد این زون بسیار خطرساز است.
وی افزود: در حاشیه همین محدوده اثر تاریخی، مزارعی وجود دارند که هنوز هم با استخراج آب از طریق حفر چاه آبیاری می‌شوند.
دبیر کارگروه ملی زلزله و لغزش لایه‌های زمین درباره الزام ممنوعیت حفر چاه در مجاورت آثار تاریخی ارزشمند، اظهار داشت: به طور شبانه روزی پیگیر این موضوع هستیم که مقررات ملی فرونشستی تهیه شود که یکی از ارکان این مقررات ملی، ممنوعیت حفر و بهره‌برداری از آب زیرسطحی در حریم آثار تاریخی است. از آنجایی که ضابطه حقوقی نداریم و قانون و مقررات لازم الاجرا برای این اقدام نداریم نمی‌توان این ممنوعیت را اعمال کرد.
وی با بیان اینکه در استان اصفهان هم اثر تاریخی میدان نقش جهانی به عنوان مهمترین نماد تاریخی ایران متاسفانه دچار فرونشست زمین و ترک خوردگی عجیب شده است، ادامه داد: نرخ فرونشست در میدان نقش جهان به حدود ۵ سانتیمتر در سال رسیده اما موضوع مهم این است که از آنجایی این آثار تاریخی خشتی و بنایی هستند و مصالح ساختمانی بهم پیوسته ندارند، با کوچکترین انزجاج دچار ترک خوردگی می‌شوند.
بیت‌الهی گفت: متاسفانه در اصفهان موضوع دیگری به غیر از حفر چاه، مساله فرونشست را تشدید کرده‌است. پس از اینکه در دولت احمدی‌نژاد حوزه آبریز استانی شد، آب زاینده رود با برداشت‌های آب در بالادست قطع شد. در مقطعی آب زاینده رود در بازه زمانی ۶ ماهه قطع می‌شد اما در حال حاضر به طور کلی قطع شده و هر از چند گاهی برای کشت بهاره و پاییزه برای چند روز جریان آب را باز می‌کنند
رییس بخش زلزله‌شناسی مهندسی و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه و شهرسازی تاکید کرد: نکته جالب این است که از همین محدوده‌ای که با کمبود منابع آبی مواجه هستند آب را با لوله‌ای به یزد منتقل می‌کنند و جالب‌تر اینکه می‌خواهند آب دریا را با شیرین‌کن به یزد و دوباره از یزد به اصفهان منتقل کنند که به طور قطع، نتیجه این برنامه‌ها و اقدامات گسترش پهنه‌های فرونشستی و کمبود آب در هر دو استان است.
منبع: خبرگزاری ایلنا
جزئیات جدید از دزدیده شدن دختر ۴ ساله کلالهای؛ کارگر ۳۵ ساله قصد فروش یسنا را داشت